Taken aan boord – een kwestie van de boot te doen “marcheren”

arthur_op_zee_winnercup_2011_140_headerEen jacht is een microkosmos. Op microschaal dan nog. Je leeft voortdurend dichter op elkaar op een kleine ruimte. En die is zo beweeglijk. Bij het varen is het best dat iedereen van elkaar weet wat er moet gebeuren en wie zus of zo gaat doen. Bij ieder manoeuvre is het dus goed de taken op voorhand af te spreken en wie wat gaat doen of waar hij of zij voor instaat. Aanmeren, een sluis passeren, vertrekken tot zelfs alles klaarmaken voor een tocht, het gaat duidelijk allemaal beter als de bemanning en de schipper weten wat er gebeurt. Op voorhand.
Uit onze Vaarschoolpraktijk blijkt dat, als er iets fout gaat, er ook sneller en beter op kan gereageerd worden. En veiliger.

Taken verdelen en ze ook uitvoeren

Voor we vertrekken gaan we met z’n allen even samenzitten. Overlegmomentje: waar gaan we naartoe? Wat zijn de omstandigheden (weer, getijde, stroming)? Hoe zien we het parcours? Waar moeten we mee rekening houden? Als dat gecompliceerd is, nemen we er de vaarkaart bij en wijzen op de knelpunten. Op de Schelde zijn dat bijvoorbeeld de passages aan de grote sluizen of de kaaien van de haven, aan zee de aanloop van grote havens en de beroepsvaart. Dan hebben we het geheid over of er genoeg te eten en drinken aan boord is.

Dan volgt er een rondje taakverdeling voor bij het afvaren en voor de mogelijke passage van de sluis. Bijvoorbeeld: Jan voorop, Jef midscheeps, Ilse samen met de stuurman achterop. En de stuurman/stuurvrouw gaat zeggen wat er gaat gebeuren. Voor de keren dat Jan de meertouwen losgooit zonder dat de stuurman dat weet zouden we geen pintjes willen trakteren. Ook omdat er dan met heel wat commotie moet gereageerd worden om de boot toch netjes uit zijn meerplaats te manoeuvreren. Iedereen nerveus en een paar overbodige gillen, neen dank u.

Zeker op zeiljachten is het verdelen van taken een belangrijk aspect. We hebben goedmenende bemanningen zich collectief op één lier voor één schoot zien storten, terwijl alle zeilen moeten aangehaald worden bij de boeironding. En de glazen en de hapjes à volonté richting lage kant werden gekatapulteerd. Miserie.
Dus ook hier: de stuurman zegt wat de intenties zijn, de bemanning spreekt af wie wat gaat doen. Eens die routine draait ben je klaar voor de grootste uitdagingen. Of zelfs een wedstrijdje.

 Geen evidentie

1501Een heel interessante oefening is het rollenspel. Spreek af dat er bijvoorbeeld per uur van taak wordt gewisseld. We hebben deze oefening een paar keertjes met bedrijfsmensen van verschillende afdelingen gedaan. Dan blijkt soms dat de stuurman/stuurvrouw van dienst heel slecht is in zijn bedoelingen kenbaar maken zodat de bemanning niet weet wat er gaat gebeuren en dus ook niet kan anticiperen. Meestal wordt dat achteraf op strategische wijze bijgepraat. Pot en pint in actie, weet u wel?

Een duidelijke taakverdeling en het goed uitvoeren van die taak door ieder bemanningslid is het beste is voor het goed functioneren aan boord. En de veiligheid.

Dat zijn cruciale aspecten waar we bij Vaarschool en de RYA heel veel aandacht aan besteden. En waar iedereen na de vaartocht ook uitermate van geniet: niks leukers dan in teamverband de klus te hebben geklaard. We made it. Jazeker.

 Tien taakverdelingstips

  1. DSC_0248 Spreek voor het manoeuvre af wat er gaat gebeuren. (draai daarvoor desnoods een extra rondje voor de brug, de sluis, de haven of de meerplaats)
  2. Spreek ook af wie wat gaat doen.
  3. Wie een ‘jobke’ opneemt of toegewezen krijgt is daar dan ook voor verantwoordelijk.
  4. Zorg ervoor dat de taakverdeling gebalanceerd gebeurd: wie geen knoop in een meertouw kan leggen is niet de beste om het landvast te gaan beleggen bijvoorbeeld.
  5. Spreek ook af dat er onderling gecommuniceerd wordt tijdens het manoeuvre.
  6. Praat of roep steeds in de richting van de stuurman, hij is het zenuwcentrum van ieder manoeuvre. Dat betekent dat de bemanning zich soms moet omdraaien naar achteren.
  7. Gebruik daarvoor handsignalen als de wind het stemgeluid wegblaast. (Op die ‘taal’ komen we zeker nog eens op terug).
  8. Op langere trips wissel je best geregeld van taak. De concentratie van de stuurman is na twee uur zeker weg, dan kan iemand beter overnemen.
  9. Door de taakverdeling wordt de verantwoordelijkheidslast ook verdeeld – ook de schipper heeft nood aan een moment van rust.
  10. Wie geen ‘jobke’ heeft –en zeker er geen wil- staat bij ons aan boord in voor de bar bij aankomst in de haven  (en de afwas).

 

RYA_logo De RYA visie op bootbehandeling

Zeiljachten: http://www.rya.org.uk/cruising/handling-sail/Pages/boathandling.aspx

Motorjachten: http://www.rya.org.uk/cruising/handling-power/Pages/boat-handling-power.aspx

En nog dit

“Teamwork is crucial for sailing: Perfectly co-ordinating every manoeuvre is key”

http://www.esade.edu/grados/eng/multimedia/news/viewelement/289781/141/teamwork-is-crucial-for-sailing:-perfectly-co-ordinating-every-manoeuvre-is-key

Onze praktische opleidingen

Praktische opleiding MOTOR : https://www.vaarschool.be/praktijkopleidingen-motor

Praktische opleiding ZEIL : https://www.vaarschool.be/praktijkopleidingen-zeil