Zeeziekte. Het blijkt een van de grootste remmers te zijn die mensen tegenhoudt om te gaan spelevaren. Toch is het een uiterst verklaarbaar en natuurlijk fenomeen waartegen je je makkelijk kunt wapenen.
Zeeziekte hoort bij wat de medische wereld beschrijft als evenwichtsstoringen. Grof beschreven krijgen je hersenen signalen vanuit het vliezig labyrint achter het oor die voorturend om evenwichtscorrecties van je lichaam smeken. Ook door de onafgebroken visuele impulsen die naarstig zoeken naar een horizontale horizon doen daar nog een schep bovenop. Je brein geraakt verward en interpreteert dit als fout. Gevolg: slapte, afkoeling, hoofdpijn, misselijkheid, overgeven,… Dit proces komt ook voor als wagenziekte en luchtziekte. Je kunt het ook interpreteren als: is het dat maar? Want, jawel hoor, zeeziekte zit letterlijk tussen de oren en je kunt er heel wat tegen doen. Die invloed op je evenwichtsimpulsen is bovendien onderhevig aan gewenning. Het gaat dus over. Of anders gezegd: kies een kalme zee voor de eerste vaartocht, later mag het wat heftiger als je beter op je zeebenen staat.
Vier Vaarschooltips om zeeziekte te voorkomen
Fit en monter van wal steken
Vermoeidheid, stress en een overladen maag, het is de ideale combinatie die zeeziekte triggert. Uit heel wat ervaring van de lesgevers en adviezen van zeegaande dokters is het best om uitgerust aan een zeereis te beginnen. De traditie om de avond voor de zeereis er lekker in te vliegen of die ochtend nog stevig te ontbijten speelt nefast in op het verteringssysteem, waardoor de kans op misselijkheid alleen maar vergroot.
Ga dus op tijd slapen en vermijd zwaar eten en (overmatig) alcoholgebruik in de periode van 24 uur die je eerste dag op zee voorafgaat.
Tijdens de vaart blijf je best zo aangenaam mogelijk warm en dus ook droog. De juiste kleding is dus zeer aangewezen voor wie aan dek zit, de nodige verluchting in het interieur is nodig voor wie binnen blijft. Nat worden koelt geheid af, koude zuigt alle energie uit je lijf en de vermoeidheid breekt alle weerstand tegen de verwarrende evenwichtsprikkels af.
Weet wat je eet
Eten voor je vertrekt is een must. Omdat je je op zee altijd moet schrap zetten en je lichaam instinctief evenwicht zoekt, verbruik je minimaal anderhalve keer meer energie dan aan wal. Op een zeilboot met zijn specifieke manoeuvres gaat dat verbruik gemakkelijk naar het vier- tot vijfvoudige. Een goed ontbijt voor vertrek is dus zeker nuttig. Maar beperk het tot licht verteerbare dingen. Wees zuinig met stimuli die je vertering op de proef stellen zoals koffie, gebakken spek en ei enz. Krijg je onder het varen honger is een stuk fruit of -voor de die hards- een energy reep of een ander tussendoortje een aan te bevelen oplossing.
Moet je dan toch overgeven is dat iets makkelijker met ene volle dan met een lege maag. En ja hoor: de smaak van banaan blijft dezelfde bij inname als bij overgave.
Medicatie
Er zijn veel geneesmiddelen tegen reis- of evenwichtsstoornis op de markt die je al dan niet op doktersvoorschrift kunt verkrijgen. Zij zijn doorgaans gericht op het (lichtjes) verdoven van de evenwichtsorganen en veroorzaken dus een lichte vorm van slaperigheid. Voor een bemanning die actief zou moeten meewerken is dat niet zo best.
Informeer u bij de apotheker wanneer deze middelen moeten ingenomen worden. Wanneer de misselijkheid op zee toeslaat is het te laat om er een middel tegen in te nemen.
Er bestaan ook zg natuurlijke middelen. Zo zou gember een voorkomende werking hebben, maar dit is een niet door iedereen geapprecieerde wortel en bovendien bestaat er geen bijsluiter voor. Naar verluidt zou het aanbrengen van de Japanse Umeboshi pruim op de navel zo zuiverend werken dat het de evenwichtsstoornissen tempert. Deze abrikoos is hier alleen ingemaakt verkrijgbaar, daarom is het wel een kliederoplossing.
Eén worden met de boot
De beste traditionele remedie tegen zeeziekte is het roer nemen. Je concentreert je op de koers, op het sturen op kompas, de bakens en de golven. De gedachten hebben geen tijd om zich af te vragen of je je nu misselijk voelt of niet. Wie actief is aan boord en geregeld naar de horizon kijkt, stabiliseert de chaos van evenwichtssignalen. Op de meest stabiele plek aan boord gaan zitten of rechtstaan wil ook wel helpen op voorwaarde dat je lichaam de bewegingen van de boot opvangt.
De bemanning kan hier ook een rol in spelen. Door voortdurend te informeren of er nog niemand ziek is leid je de aandacht naar een mogelijk misselijkheidsgevoel. En omdat dat letterlijk tussen de oren zit, is het zich afvragen of er niets is al een fikse stimulans om je inderdaad misselijk te voelen. Wie stil en wit rond de neus wordt, wie overdreven gaat boeren en geeuwen laat je best in actie schieten, sturen, navigeren, uitkijken naar bakens die op de route zouden moeten liggen enz. En ademen, diep ademen, natuurlijk.
Tricky momenten zijn wanneer je iets uit de koffer wil pakken, even naar binnen gaat om een drankje te halen of uit de ligpositie rechtkomen.
De truc is om de evenwichtsimpulsen te compenseren door een zo groot mogelijke stabiliteit op te zoeken door dynamisch te staan of te zitten en je te concentreren op alles wat je aan boord kunt doen.
Lees hier het artikel over zeeziekte. Bron: Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ)