Dit artikel is een onderdeel van een reeks over veiligheid aan boord van jachten, zowel motorjachten als zeiljachten. Met dit artikel gaan we in op de veiligheidsbriefing.
Over het nut van een veiligheidsbriefing wordt soms nogal eens lachend gedaan. Maar toch, het kan zijn nut bewijzen.
Zo vergeten mensen nogal wel eens iets –dat is menselijk nietwaar?- en is om die reden dingen herhalen zeker niet verkeerd.
Een veiligheidsbriefing is vooral nuttig bij de aanvang van een nieuw seizoen of wanneer het weer eens een tijdje geleden is. Wanneer ik met nieuwe mensen ga varen die het schip nog niet kennen (zoals bij de start van een opleiding) geef ik steeds een veiligheidsbriefing.
Wat is dat: een veiligheidsbriefing ?
In een veiligheidsbriefing ga je met de bemanning de veiligheidsmiddelen aanwezig op het vaartuig overlopen. Je kan zo de basiswerking van deze veiligheidsuitrusting uitleggen en in sommige gevallen demonstreren.
Ik zelf gebruik twee soorten veiligheidsbriefings:
- Korte versie: enkel de elementaire veiligheidsuitrusting wordt overlopen. Dit doe je bij kortere tochten waarbij je in bekend vaargebied blijft en waarbij het risico dus enigzins beperkt is.
- Lange versie: indien je meerdere dagen aan boord van het vaartuig blijft of wanneer je tochten gaat ondernemen in iets minder bekend vaarwater. Hier is het risico dus iets hoger en dient de briefing dan ook iets uitgebreider te zijn.
In het begin van het seizoen helpt dit ook om eens stil te staan bij de staat waarin de reddingsmiddelen zich bevinden. Zijn ze allemaal nog wel in orde? Vervaldatums niet voorbij? Een slecht werkend veiligheidsmiddel is even goed als geen veiligheidsmiddel!
Bij onze meerdaagse cursussen geven we steeds de lange veiligheidsbriefing. Voor ééndaagse cursussen kan de korte versie volstaan.
Korte veiligheidsbriefing
Reddingsvesten: Waar liggen ze? Hoe doe je ze correct aan? Zijn het automatische of niet-automatische vesten? Hebben ze een veiligheid tussen de benen? Geven ze licht af of niet bij activatie? Zijn ze voorzien van een beschermkap of niet? Hebben ze een bevestiging voor een “life line”? Wanneer draag je ze?- Marifoon: Korte uitleg over het gebruik van de marifoon en wat te doen in noodsituaties. Verwijs eventueel naar de aanwezige spiekkaart voor het versturen van een PAN PAN of een MAYDAY. Leg het verschil uit tussen de twee. Indien een digitale marifoon aanwezig is, leg het gebruik uit van de DISTRESS knop.
- Brandblussers: Waar hangen ze? Welke soorten branden blussen ze? Hoe gebruik je ze? Wat met een brand in het motorruim? Wanneer vervalt de houdbaarheidsdatum?
- Verbanddoos: Waar bevindt de verbanddoos? Wat bevat ze?
- Roken aan boord : Op onze jachten geldt een rookverbod. Best is in ieder geval dat je niet toestaat dat er benedendeks gerookt wordt. Buiten kan het minder kwaad, maar binnen is het brandgevaar exponentieel groter.
- Nuttige informatie: Wie contacteren in noodgevallen? Welke kledij draag je aan boord? Welk schoeisel draag je aan boord? Drinken aan boord (veel (water)! GEEN alcohol)? Bescherming tegen zonnebrand / hitteberoerte / …
- Voornaamste bedieningsorganen aan boord: snelle overview van de besturing, schakelaars voor verlichting, anker, pompen, stuur, gashendels, enz.
Lange veiligheidsbriefing
Bevat alle onderwerpen van de korte veiligheidsbriefing, maar kan worden uitgebreid met de volgende onderwerpen:
- Bilge-pompen: Wat doen ze? Waar bevinden ze zich? Welk geluidssignaal geven ze? Hoe kan je ze manueel bedienen als de electriciteit uitvalt?
- Reddingsvlot (indien aanwezig): Waar bevind het vlot zich? Hoe lanceer je het vlot? Wat is de procedure om in het vlot te gaan? Waar bevindt zich de GRAB bag (zak met allerlei proviand en nuttige dingen bij noodsituaties)? Welke dingen bevinden zich in het vlot zelf? Wanneer lanceer je het reddingsvlot? Is het vlot uitgerust met een hydrostatisch ontkoppelmechanisme?
- Pyrotechnische hulpmiddelen: Welke vuurpijlen/rooksignalen/parachutelichten zijn er aan boord? Hoe gebruik je ze? Welk hulpmiddel gebruik je wanneer?
- Afsluitkranen: Welke zijn er? Wanneer open en dicht?
- Motor(en): Voornaamste organen van de motor. Nakijken van wierpot, oliepeil, niveau koelvloeistof, …
Hoe diep je op de onderwerpen ingaat hangt vooral af van het niveau van de bemanning die je aan boord hebt. Zijn het allemaal pure beginners? Dan is een iets diepgaandere uitleg misschien wel aan de orde. Ben je onderweg met stoere zeebonken met bakken ervaring? Dan is een opfrissing waarschijnlijk voldoende.
Ook de opdeling tussen de dingen die zich in de lange en de korte briefing bevinden is voor discussie vatbaar en zeker geen universele waarheid.
Op zich hangt er veel af van het schip zelf en van je bemanning.
Hou het plezierig. Hou het veilig.
Ga jij vanaf nu ook een veiligheidsbriefing geven?
Danny Bisaerts – Zaakvoerder / Eigenaar Vaarschool.be
RYA Yachtmaster Instructor Power
RYA Shorebased Instructor